സാള്‍ട് ആന്‍‌ഡ് പെപ്പര്‍ പോസ്റ്റ്...

സുഹൃത്തുക്കളേ,

ഗൂഗിള്‍ ബസിലെ ഒരു ആക്രാന്തചര്‍‌ച്ചയില്‍ (ഭക്ഷണത്തപ്പറ്റിയാണെന്നു പ്രത്യേകിച്ചു പറയേണ്ടല്ലോ) പലരും ഉദാരമായി സം‌ഭാവന ചെയ്ത വിവരങ്ങള്‍ ചേര്‍‌ത്തു വച്ചാണ് ഈ ലിസ്റ്റുണ്ടക്കിയിരിക്കുന്നത്. കേരളത്തില്‍ തെക്കുവടക്കായി ചിതറിക്കിടക്കുന്ന നാടന്‍ രുചികളുടെ ഒരു ശേഖരം. ഓരോ സ്ഥലങ്ങളിലൊക്കെ ചെന്നിട്ട് 'ശ്ശൊ ഇവിടെങ്ങാണ്ടൊരു ചായക്കട ഉണ്ടാരുന്നൂന്ന് കേട്ടിട്ടുണ്ടല്ലോ, നല്ല ഉണ്ടമ്പൊരി കിട്ടുന്നത്, ആരാ പറഞ്ഞേന്നോര്‍മ്മയുണ്ടാരുന്നേല് വിളിച്ചു ചോദിക്കാരുന്നു??' എന്നൊക്കെ നഷ്ടബോധിച്ച് നിന്നിട്ടില്ലേ? അതൊഴിവാക്കാന്‍ വേണ്ടീട്ടാണ് ഈ പരിപാടീം കൊണ്ട് ഞാനിറങ്ങീത്. കള്ളുഷാപ്പുകള്‍,ചായക്കടകള്‍,തട്ടുകടകള്‍,ഹോട്ടലുകള്‍ എനുവേണ്ട കിട്ടിയ എല്ലാ വിവരങ്ങളും ഇതില്‍ കുത്തിക്കൊള്ളിച്ചിട്ടുണ്ട്. ജില്ല അനുസരിച്ചാണ് സോര്‍ട്ട് ചെയ്തിരിക്കുന്നത്. പലര്‍ക്കും ഇതില്‍ ഇനിയും കൂട്ടിച്ചേര്‍ക്കാനും ഒരുപാടുണ്ടാവും. ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തിയ കടകളെ പറ്റി തന്നെ കൂടുതല്‍ വിവരങ്ങള്‍ തരാനും (കൃത്യമായ വഴി, അഡ്രസ്, ഫോണ്‍ നമ്പര്‍ തുടങ്ങിയ കാര്യങ്ങള്‍).നിങ്ങള്‍ വിവരങ്ങളിങ്ങോട്ടു തന്നാല്‍ മതി. എടുത്തു ലിസ്റ്റില്‍ ഒട്ടിക്കുന്ന കാര്യം ഞാനേറ്റു. വേണ്ടവര് വേണ്ടവര് ഇതിന്റെ പ്രിന്റ് ഔട് എടുത്തോണ്ടു പോയി ഇവിടങ്ങളിലൊക്കെ ചെന്ന് അങ്കം കുറിക്കുകയും ചെയ്തോളൂ..

അപ്പോ പറഞ്ഞ പോലെ. പറ്റുന്നോരൊക്കെ സഹായിക്ക് കേട്ടോ. ഒന്നൂലേലും പുട്ടടീടെ കാര്യമല്ലേ :-))

https://spreadsheets.google.com/spreadsheet/pub?hl=en_US&hl=en_US&key=0AvmRTnKQbNGYdEMxZ1lmV244UnRpVGZ2dUllb25tWUE&output=html

ഈ ലിസ്റ്റുണ്ടാക്കിയതിന് കാര്‍ട്ടൂണിസ്റ്റ് സജ്ജീവേട്ടന്റെ (http://keralahahaha.blogspot.com/) വക സമ്മാനം :-))))

ഇറ്റാലിയൻ വിശേഷങ്ങൾ - പോംപി,വെസൂവിയസ്...

പുരാവസ്തുസ്മാരകങ്ങൾ നോക്കി ‘ഓ എന്തു ചുമ്മാ ഇടിഞ്ഞു പൊളിഞ്ഞു വീണത് നോക്കി എന്തോന്നാസ്വദിക്കൻ ’ എനു പുച്ഛിച്ചിരുന്ന ഒരു കാലമുണ്ടായിരുന്നു. ആഗ്രയിലെയും മറ്റും കൊട്ടാരാവശിഷ്ടങ്ങലിലൂടെയും ഹംപിയിലൂടെയും ഒക്കെ പോയി വന്നപ്പോൾ അത്തരം പ്രദേശങ്ങളോടുള്ള താല്പര്യം കൂടി വരാൻ തുടങ്ങി. നമുക്കു മുന്നേ അവിടെ ആളുകൾ എങ്ങേയാണു ജീവിച്ചിരുന്നതിന്റെ തെളിവുകൾ.. ഇന്നിന്റെ കണ്ണിലൂടെ ഇന്നലെകളെ കാണാനുള്ള അവസരമാണ്‌ ഈ അവശിഷ്ടങ്ങൾ നൽകുന്നതെന്നൊക്കെ ആലങ്കാരികമായി വേണമെങ്കിൽ പറയാം... എപ്പോഴോ ഹംപിയെ പറ്റി വായിച്ചപ്പോഴാണ്‌ അങ്ങു ദൂരെ ഇറ്റലിയിൽ പോംപി എന്നൊരു സംഭവമുണ്ടെന്ന് ആദ്യമായി അറിഞ്ഞത്.. ഹംപിയെ പോലെ തന്നെ ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ട നഗരം. ഹംപിയുടെ തകർച്ചയ്ക്കു കാരണം മനുഷ്യർ തമ്മിലുള്ള യുദ്ധമായിരുന്നെങ്കിൽ പോംപിയിൽ വില്ലനായത് പ്രകൃതി തന്നെയാണ്‌. ഒരു അഗ്നിപർവതസ്ഫോടനത്തിന്റെ രൂപത്തിൽ..

റോമിൽ നിന്നും രണ്ടു-മൂന്നു മണിക്കൂർ ട്രെയിൻ യാത്ര ചെയ്താൽ നേപിൾസിലെത്തും. അവിടെ നിന്നും പോംപിയിലേക്ക് ഇടവിട്ടിട്ടിടവിട്ട് ലോക്കൽ ട്രെയിൻ സർവീസുണ്ട്.പൊതുവെ ഒരു ടൂറിസ്റ്റിനു ഇഷ്ടപ്പെടാനുള്ള ഒന്നും പോംപിയിലില്ല എന്നു ഞാൻ വെറുതെ തെറ്റിധരിച്ചതാണെന്ന് ലോക്കൽ ട്രെയിനിലെ തിരക്കു കണ്ടപ്പോൾ മനസിലായി.പക്ഷെ ഏറ്റവും കോമഡിയായി തോന്നിയത് യാത്രയിലുടനീളം കണ്ടുമുട്ടിയ കപിൾസിനെയാണ്‌. പോംപി പോലെ മുച്ചൂടും തകർന്നു തരിപ്പണമയി കിടക്കുന്ന ഒരു ദുരന്തസ്ഥലത്ത് റൊമാൻസാഘോഷിക്കാൻ വന്നിരിക്കുന്നവർ!! എന്താണതിനു പിന്നിലെ ചേതോവികാരം എന്ന് ഇപ്പോഴും എനിക്കു മനസിലായിട്ടില്ല!!!

പോപി സ്കാവി സ്റ്റേഷനിൽ ട്രെയിനിറങ്ങിയാലുടനെ തന്നെ കാണാം പോമ്പി റൂയിൻസിന്റെ പ്രവേശനകവാടം.അങ്ങോട്ടു കയറിയപ്പോൾ ഞാൻ ആദ്യം തന്നെ തിരഞ്ഞത് വെസൂവിയസിനെയായിരുന്നു.. അതെ മൌണ്ട് വെസൂവിയസ് എന്ന അഗ്നിപർവതം.. പോംപിയുടെ കാലൻ.. ചുറ്റും ഒരേ പോലെ കാണുന്ന മലകളിൽ ഏതാണ്‌ ആ ഭീകരൻ എന്നു തിരിച്ചറിയാൻ ഒരു പാഴ്ശ്രമം. AD79-ൽ ഇതു പോലെ ഒരു സാധാരണദിവസമായിരുന്നു അതും.. വരാൻ പോകുന്ന ആപത്തിനെ പറ്റി യാതൊരു ഊഹവുമില്ലാതെപോംപിയിലെ ജനങ്ങൾ അവരോർടെ പണീം ചെയ്തുകൊണ്ടു നടക്കുന്നു. പെട്ടെന്നാണ്‌ ആകാശത്ത് ഇരുട്ടുപരത്തിക്കൊണ്ട് എട്ടു കിലോമീറ്റർ അകലെയുള്ള വെസൂവിയസ് പൊട്ടിത്തെറിച്ചത്.. ആദ്യം നഗരത്തെ ചാരത്തിൽ മൂടി. അധികം താമസിയാതെ ആ നഗരത്തെ അതിലെ എല്ലാ സർവചരാചരങ്ങളോടും കൂടെ ലാവ മൂടി..രണ്ടു ദിവസം നീണ്ടു നിന്ന ലാവാപ്രവാഹം ഒന്നും രണ്ടും വർഷമല്ല.. നൂറ്റാണ്ടുകളോളം പോംപിയും സമീപനഗരമായ ഹെർകുലേനിയവും മനുഷ്യദൃഷ്ടിയിൽ നിന്നും മറഞ്ഞുകിടന്നു..1600 വർഷങ്ങൾക്കു ശേഷം 1599-ൽ സാർനോ നദിയെ അണ്ടർഗ്രൌണ്ടിലൂടെ വഴി തിരിച്ചു വിടാൻ വേണ്ടി ടണൽ കുഴിക്കുമ്പോഴാണ്‌ അവിചാരിതമായി താഴെ മൂടിക്കിടന്ന പോംപിയിലെ ഒരു മതിൽ കണ്ടെത്തിയത്.. പിന്നീ​‍ീടു നടന്ന എക്സ്കവേഷനിലൂടെ ആ നഗരത്തെ പുറത്തെടുക്കാൻ തുടങ്ങി..ഇപ്പോൾ ഏതാണ്ട്‌ 160,000 ഏക്കറോളം പോംപിയെ പുറത്തെടുത്തു കഴിഞ്ഞത്രേ! ദാ താഴെ പോംപിയിലെ ഒരു തെരുവും സൈഡിൽ വീടുകളുടെ അവശിഷ്ടവും പിന്നെ അതിനെ നോക്കിപ്പേടിപ്പിച്ചു കൊണ്ടു നിൽക്കുന്ന വെസൂവിയസും..

ദുഷ്ടൻ വെസൂവിയസിന്റെ ക്ളോസപ്..

ലാവ ഉറഞ്ഞ് കോൺക്രീറ്റ് പോലെ മോൾഡായതു കൊണ്ട് അതിനു താഴെ പോംപി കാര്യമായ കേടുപാടുകളൊന്നുമില്ലാതെ വർഷങ്ങളോളം സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. നൂറ്റാണ്ടുകൾക്കു മുൻപുള്ള റോമൻ ജീവിതത്തിന്റെ നേർക്കാഴ്ച പോലെ.. ടൈംമെഷീനില്ലാതെ തന്നെ ഭൂതക്കാലത്തിലെക്കൊരു തിരിച്ചു പോക്കാണ്‌ ഇന്നത്തെ പോംപി. എക്സ്കവേഷനിൽ പുറത്തു വന്നത് ഇന്നത്തെ വാസ്തുവിദ്യയോടു കിടപിടിക്കുന്ന കെടിടങ്ങൾ, ടെംപിളുകൾ, മനോഹരമായ ചുമർചിത്രങ്ങൾ,പാത്രങ്ങൾ എല്ലാത്തിനുമുപരി ലാവയിൽ പൊതിഞ്ഞു ഭദ്രമായി കിടക്കുന്ന മനുഷ്യ/മൃഗശരീരങ്ങളും!! നല്ല മനക്കട്ടിയുള്ളവർ മാത്രം താഴത്തെ പടങ്ങൾ കണ്ടാൽ മതി കേട്ടോ..


ദാ പോംപിയിലെ കെട്ടിടാവശിഷ്ടങ്ങൾ.. ഇക്കൂട്ടത്തിൽ എല്ലാമുണ്ട്.. തെരുവുകൾ,വീടുകൾ, അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് ബിൽഡിംഗ്സ്, പൊതു കുളിമുറികൾ, മൂത്രപുരകൾ (പുരാതനറോമിൽ ഈ മൂത്രപുരകളിലെ മൂത്രമൊക്കെ വല്യ ഭരണിയിൽ സംഭരിച്ച് അതു കുപ്പായത്തിനു ബ്ളീച്ചായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നത്രേ),ആരാധനാലങ്ങൾ, വിനോദ സ്ഥലങ്ങൾ, ആംഫിതീയേറ്ററുകൾ അങ്ങനെയങ്ങനെ ഒരു നഗരത്തിനു വേണ്ട എല്ലാം..



ദാ അപ്പോളോ ദേവന്റെ പ്രതിമ!! ഒരു പരിക്കും പറ്റാതെ നിൽക്കുന്നതു നോക്കിക്കേ.. ഇതിനു എതിർഭാഗത്ത് ഡാനാദേവിയുടെയും പ്രതിമയുണ്ട്.. അതു പക്ഷെ കുറെ തകർന്നു പോയി..



ഇതു കണ്ടിട്ട് നമ്മുടെ തെയ്യത്തിന്റെയും കഥകളിയുടെയും ഒക്കെ ഒരു ലുക്കില്ലേ.. ഒരു വീടിനുള്ളിൽ കണ്ടതാണ്‌.. ചിലപ്പോൾ വല്ല പൂജാമുറിയുമായിരിക്കും.. അതു പറഞ്ഞപ്പോഴാണ്‌.. ഇവിടെ നിന്നും നമ്മുടെ ലക്ഷ്മീദേവിയുടെ ഒരു പ്രതിമയും കിട്ടിയിട്ടുണ്ടത്രേ.. കച്ചവടത്തിനിടയിൽ കൈമാറി എത്തിയതായിരിക്കും.. ആ പ്രതിമ ഇപ്പോൾ നേപിൾസിലെ മ്യൂസിയത്തിലാണ്‌..

ദാ ഈ സ്വിമ്മിംഗ് പൂൾ പോലെയുള്ള സംഭവം കണ്ടോ.. റോമാക്കാർക്ക് കുളിമുറികളോടുള്ള പ്രത്യേക താലപര്യം (റോമൻ ബാത്ത്)ഓർത്ത് ഞാൻ വിചാരിച്ചു ഇതു അവരുടെ ബാത്ടബ്ബാണെന്ന്.. പക്ഷെ അതിനു മാത്രം വലിപ്പമില്ല.. കൂടാതെ ഇതു പ്രതിഷ്ഠിച്ചിരിക്കുന്നത് മെയിൻ റൂമിലും. പിന്നെ ഗൈഡ് വായിച്ചപ്പോഴണ്‌ മനസിലായത് അതു ഫൌണ്ടെയ്ൻ ആണത്രേ.. മിക്ക വീടുകളിൽ ഇതുണ്ടായിരുന്നത്രേ.. റോമ്മക്കരുടെ ഫൌണ്ടെയ്ൻ പ്രേമം മറന്നു പൊയ എന്നെ പറഞ്ഞാൽ മതിയല്ലോ..

പോംപിയെ കണ്ട് ഞെട്ടലും സഹതാപവും ആശ്ചര്യവുമൊക്കെ അനുഭവിച്ചു കഴിഞ്ഞ് ഇനി അടുത്ത ലക്ഷ്യം.. ഇരയെ കണ്ടു.. ഇനി കാണേണ്ടത് വേട്ടക്കാരനെയാണ്‌.. വെസൂവിയസിന്റെ മുകളിലേക്ക്..
പോംപിയിൽ നിന്നും ട്രെയിനിൽ ഹെർകുലേനിയം സ്റ്റേഷനിലിറങ്ങിയാൽ അവിടെ നിന്നും ഷട്ടിൽ ബസുകളുണ്ട് വെസൂവിയസിന്റെ മുകളിലേക്ക്. (ഈ ഹെർകുലേനിയവും അന്നതെ അഗ്നിപരവതസ്ഫോടനത്തിൽ തകർന്നതാണ്‌ മൺമറഞ്ഞു പോയി പിന്നെ കുഴിച്ചെടുത്തതാണ്‌ ). ചുരം കയറുന്നതു പോലെ ചുറ്റിചുറ്റി വെസൂവിയസിന്റെ മുകളിലേക്ക്.. ക്രേറ്റർ വരെ വണ്ടി പോവില്ല.. പാർക്കിംഗ് ഏരിയയിൽ ഇറങ്ങി പിന്നെ ഒരു 800 മീറ്ററോളം മണ്ടക്കം മണ്ടക്കം നടന്ന് മല കേറണം.. സാദാ മലയല്ല.. സാക്ഷാൽ അഗ്നിപരവതം. അതും ഇപ്പോഴും പൊട്ടൂലാന്നു ഗ്യാരണ്ടിയൊന്നുമില്ലാത്ത സംഭവം.. 1950-ൽ ആണത്രേ ഇതു ലാസ്റ്റ് പൊട്ടിയത്.. ഇപ്പോൾ തല്ക്കാലം ഉറക്കത്തിലാണ്‌.. ഇടയ്ക്കിടയ്ക്ക് പുകയൊക്കെ വരുംന്നേയുള്ളൂ.. ഈ ഉറക്കം വെറുതെ നാട്യമാണെന്നും ഉള്ളിൽ പ്രഷർ കൂടികൂടി ഒരു ഭീകരപൊട്ടിത്തെറി എപ്പോൾ വേണമെങ്കിലും ഉണ്ടാവാമെന്നും മുന്നറിയിപ്പുണ്ട്.. അതു കാരണം ഇവിടുത്തെ ഭൂചലനങ്ങളും ആക്ടിവിറ്റീസുമൊക്കെ എപ്പോഴും നിരീക്ഷണത്തിലാണ്‌.. എന്തയാലും തല്ക്കാലം വാണിംഗൊന്നും ഇല്ലെങ്കിലും കുട്ടികഥകളിലൊക്കെ വായിച്ചപോലെ ഉറങ്ങിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാക്ഷസന്റെ ദേഹത്തൂടെ നടക്കുന്ന കുട്ടിയുടെ മാനസികാവസ്ഥയോടെയാണ്‌ ഞാനാ മല കയറിയത്.. പക്ഷെ പറയാതിരിക്കാൻ വയ്യ.. അതിമനോഹരമായ വ്യൂ.. അങ്ങു ദൂരെ നേപിൾസിന്റെ കടലോരപ്രദേശവും കടലും കാണാം.. നടക്കുന്ന വഴിയാണെങ്കിലോ ഒരു മാതിരി മണലിലൂടെ നടക്കുനതു പോലെ.. ലാവ പൊടിഞ്ഞ ചരലും മണ്ണുമാണ്‌.. തെന്നീം തെറിച്ചും ഒരു വിധം മുകലിലെത്തിപ്പെട്ടൂന്നു പറഞ്ഞാൽ മതിയല്ലോ..

‘നരകത്തിന്റെ വായ’ (mouth of hell) എന്ന അഗ്നിപർവതമുഖം (crater). ഒറ്റ നോട്ടത്തിൽ അഗ്നിപർവത്തതിന്റെ മോൾഭാഗം ആരോ ബോംബിട്ടു തകർത്തതു പോലെ തോന്നും.. നിറയെ ചരലും കല്ലും മണ്ണും നിറഞ്ഞ ഒരു ഭീമാകാരൻ കുഴി!! അതൊന്നു ചുറ്റിവരണമെങ്കിൽ തന്നെ വേണം അരമുക്കാൽ മണിക്കൂർ. ദാ ഏതാണ്‌ ഇതു പോലിരിക്കും.. (ഇതു ഫോടോയുടെ ഫോടോ എടുത്തതാണ്‌ )
ദാ ഇതു ഞാൻ അതിനെ എന്റെ കാമറയിൽ പകർത്താൻ ശ്രമിച്ചത്.. എതയൊക്കെ സർക്കസ് കളിച്ചിട്ടും അതിന്റെ ഒരറ്റം മാത്രമേ കാമറയിൽ കൊണ്ടുള്ളൂ.. പിന്നെ അധികം വാശി പിടിച്ചാൽ ചിലപ്പോൾ ഞാനും കാമറയും കൂടെ വേലീം പൊളിച്ച് അഗ്നിപരവത്തിന്റെ വായിലേക്കു വീണെക്കുമെന്ന് പേടിച്ചു മാത്രം ഒക്കെ ഒന്നു മിതമാക്കി..

ഈ വായിൽ നിന്നാണ്‌ പോംപിയുടെയും ഹെർകുലിനിയത്തിന്റെയും നാശം സംഭവിച്ഛതെന്നോർത്തപ്പോൾ ഹൃദയത്തിൽ ഒരു മിന്നല്‌. ദാ ലാവ പോയ വഴി കൊണ്ടാ.. ചുമ്മാ മനുഷ്യരെ കൊല്ലാൻ വേണ്ടിയുള്ള പോക്ക്!!



വെസൂവിയസിന്റെ ഓർമയ്ക്കായി അതിന്റെ മുകളിൽ നിന്നും ഒന്നുരണ്ടു ലാവക്കല്ലുകളും എടുത്ത് മടങ്ങുമ്പോൾ ആകെ ടെൻഷൻ. മുകളിലേക്കു കയറി പോയ പോലല്ല.. അഗ്നിപർവതത്തിന്റെ ഭീകരതയും, താഴെ തകർന്നു തരിപ്പണമായ പോംപിയും ഒക്കെ കണ്ടു കഴിഞ്ഞപ്പോൾ പിന്നെ വഴിയരികിലുള്ള വീടുകലിലെക്കു നോക്കാൻ തന്നെ പേടി.. എന്തു വിശ്വസിച്ചാണ്‌ ഇത്രയും വലിയ ഒരപകടത്തിന്റെ ചുവട്ടിൽ ഇവർ ജീവിക്കുന്നത്. നിഗമനങ്ങളനുസരിച്ചു നോക്കുകയണെങ്കിൽ മുന്നറിയിപ്പില്ലാതെ പണ്ടത്തെ പോലെ ഒരു സ്ഫൊടനമുണ്ടായാൽ ഇപ്പോൾ ഏതാണ്ട് 500,000-ത്തോളം ആളുകളാണ്‌ അപകടത്തിൽ പെടാൻ പോകുന്നത്.. മറ്റു നാശനഷ്ടങ്ങൾ വേറെയും. അത്രയ്ക്ക് ജനസാന്ദ്രതയാണ്‌ ഈ പ്രദേശങ്ങളിൽ.. ഈ ഒരു അപകടസാധ്യതയെ പറ്റി ടാക്സിക്കാരനോടു ചോദിച്ചപ്പോൾ അങ്ങേർ ചിരിച്ചു കൊണ്ടു പറഞ്ഞു.. ‘വെസൂവിയസ് അവരെ ചതിക്കില്ലത്രേ..’. പോംപിയോടു ഇതേ വെസൂവിയസ് കാണിച്ച വിശ്വാസവഞ്ചന തൊട്ടപ്പുറത്തു കണ്ടതു കൊണ്ട് ഞാനത്ര ശുഭാപ്തിവിശ്വാസിയല്ല. എന്നാലും അന്നാട്ടുകാരുടെ പ്രതീക്ഷ പോലെ വെസൂവിയസ് പൊട്ടാതിരിക്കട്ടെ. ഇനി അഥവാ പൊട്ടിയേ തീരൂന്നാണെങ്കിൽ തന്നെ എല്ലാവർക്കും രക്ഷപെടൻ ഇഷ്ടം പോലെ സമയം കൊടുത്ത് സാവധനത്തിൽ പൊട്ടട്ടെ.. ചരിത്രത്തിൽ ഇനിയും ഒരു പോംപിയും കൂടി സംഭവിക്കാതിരിക്കാട്ടെ എന്ന് ആത്മാർഥമായി ആഗ്രഹിക്കാനല്ലേ നമ്മളെ കൊണ്ടു പറ്റൂ....

പോംപിയെ പറ്റി ഒരു നല്ല BBC ഡോക്യുമെന്ററി ഇവിടുണ്ട്.. താല്പര്യമുള്ളവർക്കു കാണാം
http://www.youtube.com/watch?v=ACwwPfCGykA&feature=fvw


(ഇതോടു കൂടി ഞാൻ ഇറ്റാലിയൻ പര്യടനം അവസാനിപ്പിച്ച് നിന്നും പെട്ടിയും ഭാണ്ഡവുമെടുത്ത് തിരികെ യു.കെ.യിൽ എത്തിയതായി അറിയിച്ചു കൊള്ളുന്നു...)

ഇറ്റാലിയൻ വിശേഷങ്ങൾ - പിസ, ഫ്ളോറൻസ്...

കഷ്ടിച്ച് അര മണിക്കൂർ നേരം കൊണ്ട് കണ്ടു തീർക്കാവുന്ന ഒരു കാഴ്ച.. അങ്ങോട്ടേക്കൊന്നു പോയി വരണമെങ്കിലോ യാത്രയ്ക്ക് ചെലവഴിക്കേണ്ട സമയം ഏതാണ്ട്‌ എട്ടു മണിക്കൂർ. ഞങ്ങലുടെ പ്ളാനിനെ പറ്റി കേട്ട ഒരു മാതിരിപ്പെട്ട എല്ലാവരും നിരുത്സാഹപ്പടുത്തി. പക്ഷെ കണ്ടറിയേണ്ടത് കണ്ടു തന്നെ അറിയേണ്ടേ.. വെറുതെ ഒരു സാദാ ബെൽടവറായിരുന്നെങ്കിൽ പോട്ടേന്നു വെയ്ക്കമായിരുന്നു. ഇതങ്ങനെയല്ലല്ലോ.. ഗ്രാവിറ്റിയൊക്കെ എന്നാണ്‌ ഉണ്ടായത് സുഹൃത്തേ എന്നു പുച്ഛിച്ച് ഞാനിപ്പം വീഴും എന്നു ലോകത്തെ കബളിപ്പിച്ചു നില്ക്കുന്ന താന്തോന്നിയായ ചെരിഞ്ഞ ഗോപുരം. അതെ .. വെറുമൊരു കതീഡ്രലിലെ അനുസരണയുള്ള ബെൽടവറായി ഒതുങ്ങിക്കൂടേണ്ടതിനു പകരം കയ്യിലിരിപ്പിന്റെ ഗുണം കൊണ്ട്‌ ലോകപ്രശസ്തമായ പിസാ ഗോപുരം.- ലീനിംഗ് ടവർ ഓഫ് പിസാ. അതിനെ നേർക്കു നേർ കാണാൻ വേണ്ടി ഞങ്ങൾ ഒരു ദിവസത്തെ ഉറക്കം കളയാൻ തന്നെ തീരുമാനിച്ചു.

അതിരാവിലെ തന്നെ റോമിൽ നിന്നും പിസയിലേക്കുള്ള ട്രെയിനിൽ കേറിപറ്റി അന്തം വിട്ടുറങ്ങുന്ന ഒരു ചേട്ടന്റെ ചുറ്റുമുള്ള സീറ്റിൽ ഇരിപ്പുറപ്പിച്ചു കലപില തുടങ്ങി.. എന്തായാലും സഹി കെട്ട് ചേട്ടൻ ഉണർന്നു.. ഇപ്പം ആ വായീന്നു വല്ല്ലതും കിട്ടും എന്നു പേടിച്ച് മര്യാദരാമികളായി ഇരുന്ന ഞങ്ങളെ കുറച്ചു നേരം അന്ധാളിച്ചു നോക്കീട്ട് ചേട്ടൻ ചിരിച്ചു കാണിച്ചു..

“ഇന്ത്യാ?”

(അതിലത്ഭുതമൊന്നുമില്ല.. ഇറ്റലിക്കാർക്കിപ്പോ ഇന്ത്യക്കാരേം ചൈനക്കാരേം ഒക്കെ നല്ല പരിചയമാണ്‌.. എത്ര പേരാണെന്നോ ടൂറെന്നും പറഞ്ഞ് ഇറ്റലിയിൽ കൂടെ തെക്കു വടക്കു നടക്കുന്നത്.. രണ്ടു രാജ്യക്കാർടേം കയ്യിൽ കാശു വന്നു തുടങ്ങീതിന്റെ ഗുണം..)

ഞങ്ങൾ ‘സീ’ പറഞ്ഞ് സമ്മതിച്ചു.

അപ്പോൾ ചേട്ടനു പെരുത്ത സന്തോഷം.. ഇന്ത്യ അറിയാമത്രേ..മുംബയിലെ ഏതോ മില്യണറെ അറിയാം പോലും.. ഇതൊക്കെ ഇറ്റാലിയനിലാണു കേട്ടോ പറയുന്നത്.. ഞങ്ങൾ മൂന്നു പേരും കൂടെ അതിൽ മനസിലാവുന്ന എന്തേലുമൊക്കെ പിടിച്ചെടുത്ത് നമ്മടെ ബുദ്ധിയുപയോഗിച്ച് കൂട്ടിക്കെട്ടി ഓരോ നിഗമനത്തിലെത്തുകയാണ്‌. അതേതു മില്യണർ എന്നും വിചാരിച്ച് ഞങ്ങൾ അറിയുന്ന മില്യണേർസിന്റെയൊക്കെ പേരു പറഞ്ഞു നോക്കി.. അതൊന്നും വിജയിക്കുന്നില്ല.. അവസാനം അങ്ങെരു മർമപ്രധാനമായ ഒരു ക്ളൂ തന്നു..“ജേഹോ...”. പടച്ച തമ്പുരാനേ.. ജയ് ഹോ സോംഗ്.. ഞങ്ങളത് രണ്ടു മൂന്നു ലൈൻ പാടിക്കേൾപ്പിച്ചു വെരിഫൈ ചെയ്തു.. അതെ അതു തന്നെ സംഭവം.. അപ്പോ ഇത്രേം നേരോം പറഞ്ഞോണ്ടിരുന്ന ആ മില്യണർ നമ്മടെ സ്ലം ഡോഗ് മില്യണർ സിനിമയാണ്‌!! അതോടെ ഞങ്ങൾ ഭയങ്കര പരിചയക്കാരായി.. അങ്ങോട്ടുമിങ്ങോട്ടും പേരൊക്കെ പറഞ്ഞു പരിചയപ്പെട്ടു. ചേട്ടന്റെ പേര്‌ അന്തോണിയോ.. (ബാക്കി എന്തൊക്കെയോ കൂടി ഉണ്ട്.. മനസിലായില്ല). സാധാരണ യൂറോപ്യൻസ് ഒരു കാലത്തും മര്യാദയ്ക്ക് ഉച്ചരിക്കാത്ത ഞങ്ങൾടെ പേരുകൾ അങ്ങേർ നല്ല ഉച്ചാരണശുദ്ധിയോടെ പറഞ്ഞു.. ഞങ്ങടെ മൂന്നു പേരുടേം പേരിൽ ഇറ്റലിക്കാരുടെ പ്രിയപ്പെട്ട അക്ഷരമായ 'ത'യും 'ധ'യും ഒക്കെ യുള്ളതുകൊണ്ടു മാത്രം.. എന്നാലും പോട്ടെ..അതോടെ പിന്നേം സ്നെഹം കൂടി..

ഇനി ചേട്ടന്‌ ഞങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ബന്ധമറിയണം. സിസ്റ്റർസ് ആണോ എന്നു ചോദിച്ചു.. ഏയ് അല്ല ഞങ്ങൾ ഫ്രണ്ട്സ് ആണെന്നും പറഞ്ഞു തിരുത്തി നോക്കുമ്പോൾ അവിടെയൊരു സ്പെല്ലിംഗ് മിസ്റ്റേക്ക്..അതെന്താ സാധനം എന്ന് ചേട്ടനറിയില്ല.. ഫ്രണ്ട്സ് എന്നുള്ളത് എങ്ങനാ ആംഗ്യം കാണിച്ചു മനസിലാക്കേണ്ടതെന്ന് ഞങ്ങൾക്കും അറിയില്ല . ഞങ്ങൾ അങ്ങോട്ടുമിങ്ങോട്ടും തോളത്തു കയ്യിട്ട് ചിരിച്ചു കാണിച്ചു നോക്കി.. രണ്ടു കൈയുടേം കൈവിരലുകൾ കോർത്ത് ആംഗ്യം കാണിച്ചു നോക്കി.. നോ രക്ഷ.. ഇനിയെന്തു ചെയ്യാം എന്നാലോചിച്ചോണ്ടിരിക്കുമ്പോൾ ചേട്ടന്റെ ചോദ്യം..

“അമിക്ക??”

“ ഏയ് അതെന്തു കുന്തമായാലും ഞങ്ങളതല്ല” എന്നു പറഞ്ഞേക്കാം എന്നു വിചാരിച്ച് വായ തുറന്നപ്പോൾ ഒരു ഓർമ. ഈ വാക്ക് ഞാനെവിടെയോ കണ്ടിട്ടുണ്ട്.. ഒന്നാലോചിച്ചു.. യാത്രയ്ക്കു മുൻപ് ഇറ്റാലിയ റയിൽവേ സൈറ്റിലൂടെ ഊളിയിട്ടു നടക്കുമ്പോ അതിൽ ഒരു ഡിസ്കൌണ്ട് സ്കീം ക്ണ്ടിരുന്നു.. ഇതേ പേരിൽ. അത് ഗ്രൂപ്പായി പോകുന്ന ഫ്രണ്ട്സിനു വേണ്ടിയുള്ള ഒരു സ്കീമായിരുന്നു.. അപ്പോ അമിക്കാന്നു വെച്ചാൽ ഫ്രണ്ട്!! യുറേക്കാ യുറേക്കാ.. ഞാൻ ആകെ എക്സൈറ്റഡായി സമ്മതിച്ചു.. "യെസ് .. വീ ആർ അമിക്കാസ്.." ബാകി രണ്ടെണ്ണവും എന്നെ നോക്കി ‘അതെന്തോന്ന്‌“ എന്നു അന്തം വിടുന്നു.. എന്തായാലും ചേട്ടനു സംഭവം മനസിലായി.. അതോടെ ഞാൻ രണ്ടടി പൊങ്ങി ബാക്കി രണ്ടു വിവരദോഷികൾക്കും വിജ്ഞാനം പകർന്നു കൊടുത്തു.. അതു കഴിഞ്ഞു പിന്നെ ഫ്രാൻസിനെ ചൊല്ലി അടുത്ത കൺഫ്യൂഷൻ.. ഞങ്ങൽ ഫ്രാൻസിൽ പോവുന്നുണ്ടോ എന്ന്‌ ചേട്ടനറിയണം.. ചോദിച്ചും മനസിലാക്കീം ഊഹിച്ചും ഒക്കെ വന്നപ്പോൾ മൻസിലായി.. ചേട്ടന്റെ ഫ്രാൻസല്ല ഞങ്ങടെ ഫ്രാൻസ്.. ചേട്ടൻ ചോദിക്കുന്നത് ഫിറാൻസെ അതായത് ഫ്ളോറൻസിന്റെ ഇറ്റാലിയൻ പേര്‌.. ഒരു വിധത്തിൽ ആ പ്രശ്നവും സോൾവായി..എന്തായാലും ഈ മട്ടിൽ ഒരു അരമുക്കാൽ മണിക്കൂർ കൂടി സംസാരിച്ചു കഴിഞ്ഞപ്പോഴേക്കും എല്ലവരും തളർന്നു.. അത്രയ്ക്കും ഭയങ്കര അധ്വാനമായിരുന്നു.. അതോടെ എല്ലാം നിർത്തി വച്ച്‌ നാലു പേരും ഉറക്കത്തിൽ അഭയം പ്രാപിച്ചു.


പതിനൊന്നു മണിയോടെ പിസാ റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനിലെത്തി. അവിടെ നിന്ന് അഞ്ചു മിനിട്ട് ബസ് യാത്രയുണ്ട് ടവറിലേക്ക്.. ഫീൽഡ് ഓഫ് മിറാകിൾസ് എന്ന സ്ഥലത്താണ്‌ ടവർ. ഇഷ്ടം പോലെ ബസ് സർവീസുമുണ്ട്.. ടവറിന്റെ സ്റ്റോപ്പിലിറങ്ങി ഗേറ്റും കടന്ന്‌ കതീഡ്രലിന്റെ കോമ്പൌണ്ടിലേക്ക് കടക്കുമ്പോഴേ കാണാം ജനക്കൂട്ടം.. ടവറിനെക്കാളും മുൻപേ കണ്ണിൽ പേടുന്നത് കതീഡ്രലാണ്‌.. പച്ചക്കളർ മൈതാനത്തിനു നടുക്ക് വെണ്ണക്കൽ ശില്പം പോലെ പ്രൌഢഗംഭീരമായ കതീഡ്രൽ..

അതിനു പിന്നിലായി ദാ നില്ക്കുന്നു ടവർ.. എന്തോ ഒരു മിസ്റ്റേക്ക് എന്നേ പെട്ടെന്നു തോന്നൂ.. വീട്ടിൽ വിരുന്നുകാർ വരുമ്പോൾ വാതിനു പിന്നിൽ മറഞ്ഞു നിന്ന്‌ എത്തി നോക്കുന്ന കുസൃതിക്കാരനായ ഒരു കുട്ടിയെ പോലെ.. മുന്നോട്ടു നടക്കുന്തോടും ടവറിന്റെ ചെരിവ് വ്യക്തമാകാൻ തുടങ്ങി


പിന്നെയും മുന്നോട്ടു പോകുമ്പോൾ 'അയ്യോ!!' എന്നു വിളിച്ചു പോകും.. ഉറപ്പ്..‌ ദാ നോക്ക്..



ഇതെന്താ ഇടിഞ്ഞു പൊളിഞ്ഞു വീഴാത്തതു എന്നു അത്ഭുതം തോന്നുന്നില്ലേ.. ചുമ്മാതല്ല ഇതിനെ ഇതിനെ ലോകാത്ഭുതങ്ങളിലൊന്നായി കൂട്ടിയിരിക്കുന്നത് എന്ന് ഇപ്പോൾ മനസിലായല്ലോ...

ടവറവിടെ ബാലൻസ് ചെയ്തു നില്ക്കട്ടെ.. ഞാൻ ഇതിന്റെ ജീവചരിത്രം പറയാം. .

പതിനയ്യായിരം ടണ്ണോളം വെയ്റ്റുള്ള ഒരു മിസ്റ്റേക്കാണ്‌ ദാ മോളിൽ മോഹൻലാൽ നിൽക്കുമ്പോലെ ചെരിഞ്ഞു നില്ക്കുന്നത്.. 1173-ൽ ഈ ടവറിന്റെ പണി തുടങ്ങീപ്പോൾ ഇതു പോലെ ചരിഞ്ഞ സ്വപ്നങ്ങളൊന്നും ആർക്കുമുണ്ടായിരുന്നില്ല. അഞ്ചുവർഷം കഴിഞ്ഞ് മൂന്നാമത്തെ നിലയും തീർന്നു കഴിഞ്ഞപ്പോഴാണ്‌ സംഭവം കൈ വിട്ടു പോവാൻ തുടങ്ങീത്.. കളിമണ്ണും മറ്റും കൂടിക്കുഴഞ്ഞ് ഉറപ്പില്ല്ലാത്ത ബേസിലാണത്രേ അടിത്തറ കെട്ടീത്.. ശകലം വെയ്റ്റ് വന്നപ്പോഴേക്കും അതു കൈവിട്ടു. ടവർ കിട്ടിയ ചാൻസിനു ചരിയാനും തുടങ്ങി. എന്തായാലും എല്ലാരും പേടിച്ച് പണി നിർത്തി വച്ചു. ആ മണ്ണ്‌ ഏതെങ്കിലും കാലത്ത്‌ ഉറച്ച് മര്യാദക്കാരനാവുമെന്ന പ്രതീക്ഷയിൽ.. ഒന്നും രണ്ടുമല്ല .. 100 വർഷം!! അപ്പോഴാണ്‌ ഒരു ആർക്കിടെക്ട് -Giovanni di Simone- ടവറിനെ മര്യാദ പഠിപ്പിക്കാൻ റെഡിയായി വന്നത്.. ചരിവ്‌ നിവർത്താൻ വേണ്ടി ഹരിച്ചു ഗുണിച്ച് എന്തൊക്കെയോ ഉഡായിപ്പൊക്കെ കാണിച്ച്‌ ടിയാൻ നാലു നിലയും കൂടെ പണിതൊപ്പിച്ചു.. വല്യ ഗുണമൊന്നുമുണ്ടായില്ല.. ടവർ അത്രേം കൂടെ ഉയരത്തിൽ നിന്ന് ചരിയൽ തുടർന്നു. പിന്നെ അതിന്റെ മുകളിൽ ഒരു ബെൽചേമ്പർ കൂടെ ഫിറ്റ് ചെയ്ത് ഒരു വിധത്തിൽ അതിനെ ഒരു ബെൽ ടവറാകി മാറ്റി. അതിന്റിടയിൽ ബേസിൽ കോൺക്രീറ്റൊക്കെ ഇട്ട്‌ പൊക്കി ഇതിനെ നേരെയാക്കാനുള്ള ശ്രമമൊക്കെ നടന്നു.. ഒന്നും വിജയിച്ചില്ല.. കൂനിന്മേൽ കുരു പോലെ എല്ലാരും രണ്ടാം ലോക മഹായുദ്ധത്തിൽ ബിസിയായി. ഇറ്റലിയെ കടന്നാക്രമിച്ച അമേരിക്കയാവട്ടെ സർവ ടവറുകളും നശിപ്പിക്കാൻ തീരുമാനിക്കുകയും ചെയ്തു.. പിസാ ടവർ തലനാരിഴയ്ക്കാണത്രേ രക്ഷപെട്ടത്. ഇതിന്റെയൊരു മട്ടും ഭാവവും ഒക്കെ കണ്ട്‌ നമ്മളു കൈവെയ്ക്കതെ തന്നെ ഇതു തറപറ്റിക്കോളും എന്നു അമേരിക്കകാർ വിചാരിച്ചു വെറുതെ വിട്ടതാവാനും വഴിയുണ്ട്.

എന്തായാലും ഇപ്പൊ ഏതാണ്ട് 60 മീറ്റർ നീളത്തിൽ 5.5 ഡിഗ്രീ ചരിഞ്ഞാണ്‌ ടവറിന്റെ നില്പ്പ്.. അതായതു ഇതിന്റെ മുകൾഭാഗം , മര്യാദയ്ക്കായിരുന്നേൽ ഒരു 4.5 മീറ്റർ ഇങ്ങോട്ടു മാറി നിന്നേനേ എന്ന്‌.. വീഴ്ചയിൽ നിന്നും കരകയറ്റാൻ വേണ്ടിയുള്ള പണികളൊക്കെ മുറയ്ക്കു നടക്കുന്നുണ്ട്.. സപ്പോർട്ട് കൊടുത്തും, ബേസിൽ കോൺക്രീറ്റിടുത്തു കൊടുത്തും മറ്റും. എന്തായാലും വീണില്ലെങ്കിൽ ടവറിനു കൊള്ളാം.. നമ്മൾക്കും.. ഇടയ്ക്കിടെ പോയി കാണാമല്ലോ..

പിസയിൽ നിന്ന് അരമണിക്കൂർ ട്രെയിൻ യാത്ര ചെയ്താൽ ഫ്ളോറൻസിൽ എത്താം. ഒരു പക്ഷെ യൂറോപ്പിലെ, അല്ല ലോകത്തിലെ തന്നെ ഏറ്റവും മനോഹരമായ സ്ഥലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന ടസ്കനിയുടെ തലസ്ഥാന പ്രദേശം.. അതിലുപരി ചരിത്രത്തിന്റെ താളുകളിൽ പ്രസിദ്ധമായ സ്ഥലം. ഇറ്റാലിയൻ നവോത്ഥനത്തിന്റെ തുടക്കം കുറിച്ചതിവിടെ നിന്നാണ്‌. ലോകപ്രശസ്തരായ നിരവധി വ്യക്തികളുടെ ജൻമഭൂമി- ഡാവിഞ്ചി,ഗലീലിയോ,മൈക്കലാഞ്ചലോ,ഡാന്റേ, വിളക്കേന്തിയ വനിത ഫ്ളോറൻസ് നൈറ്റിംഗേൽ എന്നിവരൊക്കെ അവരിൽ ചിലരു മാത്രം. പക്ഷെ ഇതൊന്നുമായിരുന്നില്ല ഫ്ളോറൻസിലേക്കുള്ള ഞങ്ങളുടെ യാത്രയുടെ ഉദ്ദേശ്യം.. അതൊന്നു മാത്രം.. ഡേവിഡിനെ കാണുക. നവോഥാനശില്പകലയിലെ മാസ്റ്റർ പീസ്.. മൈക്കലാഞ്ചലോയുടെ ‘ഡേവിഡ്’ എന്ന മാർബിൾ ശില്പം!!

ഫ്ളോറൻസിനെ അതിന്റെ പൂർണ്ണതയോടെ കാണാനുള്ള സമയമോ അറിവോ ഞങ്ങൾക്കില്ലാത്തതു കൊണ്ട്, ഡേവിഡിനെ മാത്രം പോയി കാണാൻ തീരുമാനിച്ചു. ട്രെയിനിറങ്ങി കനത്ത മഴയിലൂടെ ഡേവിഡിനെ സൂക്ഷിച്ചിരിക്കുന്ന മ്യൂസിയമായ അകാദമിയ ഗലേറിയ തേടി നടപ്പു തുടങ്ങി.. അവിടെ കേറി കാണാനല്ല കേട്ടോ. ഇത്രയും ഇമ്പോർട്ടൻസ് ഉള്ള ആ മ്യൂസിയം പുറത്തു നിന്നെങ്കിലും കാണുക അത്രയുമേയുള്ളൂ ഉദ്ദേശ്യം. അപ്പോൾ ഡേവിഡോ എന്നല്ലേ.. ഫ്ളോറൻസിൽ ഡേവിഡിന്റെ രണ്ടു റെപ്ളിക്കകളുണ്ട്.. രണ്ടു പിയാസകളിലായി സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുകയാണ്‌..

ദാ ഫ്ളോറൻസിലെ ചരിത്രമുറങ്ങുന്ന ഒരു വഴി.. (ചുമ്മാ സാഹിത്യം പറഞ്ഞതാണ്‌.. ഈ വഴിക്കെന്തെങ്കിലും പ്രത്യേകതയുണ്ടോ എന്നൊന്നും എനിക്കറിയില്ല..)



അകാദമിയ ഗലേറിയയിലേക്കുള്ള വഴിയിൽ അവിചരിത്മായി എത്തിപ്പെട്ടത് ഫ്ളോറൻസ് കതീഡ്രലിന്റെ മുന്നിൽ. എവിടെ തൊട്ടു തുടങ്ങണമെന്നു മനസിലാവില്ല . അത്ര വലിപ്പം.. നിറയെ കൊത്തു പണികളും പെയിന്റിംസും. ഫ്ളോറൻസിന്റെ മുഖമുദ്രയാണ്‌ ഈ കതീഡ്രൽ. താഴെ നോക്ക്‌.. ഇത്രയുമൊകെയേ എന്റെ ക്യാമറയിൽ കൊള്ളിക്കാൻ പറ്റിയുള്ളൂ.





അകാദമിയ ഗലേറിയയും അതിനു മുന്നിലെ നീണ്ട ക്യൂവും ഒക്കെ കണ്ട് നെടുവീർപ്പിട്ടതിനു ശേഷം ഞങ്ങൾ പിയാസാ-മൈക്കലാഞ്ചലോയിലേക്കു പുറപ്പെട്ടു.. ബസിൽ ഇരുപതു മിനിട്ടോളം യാത്രയുണ്ട്.. ഫ്ളോറൻസിനെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട പിയാസകളിലൊന്നാണ്‌ ഇത്.. ഒരു കുന്നിൻ മുകളിലായതു കൊണ്ട് ഒറ്റയടിക്ക് ഫ്ളോറൻസ് മുഴുവൻ കണ്ടു തീർക്കാം. അതു മാത്രമല്ല.. ഡേവിഡിന്റെ ഒരു റെപ്ലിക്ക ഈ പിയാസയിലാണ്‌..


പിയാസയിൽ ബസിറങ്ങുമ്പോഴേ കാണാം . പുറം തിരിഞ്ഞു നില്ക്കുന്ന ഡേവിഡിന്റെ പൂർണ്ണാകായ പ്രതിമ. പ്രതിമയ്ക്കു നൂല്ബന്ധമില്ല എന്ന ഒറ്റ കാരണം കൊണ്ട് കൂട്ടുകാരികൾ രണ്ടും പ്രതിമയെ കയ്യൊഴിഞ്ഞു. നമ്മക്കങ്ങനെ വിടാൻ പറ്റില്ലാല്ലോ..ചുറ്റും നടന്നു നോക്കി.. ഗോലിയാത്തിനെ നേരിടാൻ പോവുന്ന ദാവീദ്.. ഒരേ സമയം ശാന്തനും എന്നാൽ യുദ്ധസന്നദ്ധനുമായ ഒരു യുവാവിന്റെ ഭാവം. ഒരു പാടു പഠനങ്ങൾ നടന്നിട്ടുള്ള ഇപ്പോഴും നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഒരു പ്രതിമയാണിത്‌..(ഇതല്ല.. ഇതിന്റെ ഒറിജിനൽ)


ദാ ഈ പ്രതിമ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന പിയാസാ മൈക്കലാഞ്ചലോ

ഞാൻ പറഞ്ഞില്ലേ ഫ്ളോറൻസിനെ മുഴുവനായി കാണണമെങ്കിൽ പറ്റിയ സ്ഥലമാണിതെന്ന്. മഴയും നനഞ്ഞ് നിന്ന്‌ ആ പിയാസയിൽ നിന്ന് ഞങ്ങൾ കണ്ട ഫ്ളോറൻസാണിത്.. മുകളിൽ പറഞ്ഞ ഫ്ളോറൻസ് കതീഡ്രലിന്റെ മകുടവും ആർനോ നദിയും ഒക്കെ കാണാം ഇവിടെ നിന്ന്..


നവോത്ഥാനത്തിന്റെ തൊട്ടിലായ ഫ്ളോറൻസിനോടു വിട പറഞ്ഞ് മഴയത്ത് നനഞ്ഞൊട്ടി ഞങ്ങൾ വീണ്ടും റോമിലേക്കു യാത്ര തിരിച്ചു.. അർദ്ധരാത്രിയോടെ റോമിലെത്തി ക്ഷീണിച്ച് ഉറങ്ങാൻ പോകുമ്പോഴും ഞങ്ങൾ പിസയെയും ഫ്ളോറൻസിനെയും പറ്റി സംസാരിക്കുകയായിരുന്നു.. ലോകത്തിന്റെ ഏതോ കോണിൽ കിടക്കുന്ന, ഒരിക്കൽ കാണാൻ പറ്റില്ലെന്നു ഇത്രയും കാലം വിചാരിച്ചിരുന്ന സംഭവങ്ങൾ ഒടുവിൽ നേരിൽ കണ്ടു എന്ന അമ്പരപ്പു ഇനിയും തീരാതെ..

(തീർന്നിട്ടില്ലാ.... ഇനീമുണ്ട്.. പിന്നാലെ വരും)

ഇറ്റാലിയൻ വിശേഷങ്ങൾ - വീണ്ടും റോം...

നേരെ കാറിൽ പോയി ഇറങ്ങി ടൂറിസ്റ്റ് അട്രാക്ഷന്റെ മുന്നിൽ നിന്നു പല പോസിൽ ഫോട്ടോയുമെടുത്തു അടുത്ത സ്ഥലത്തെക്കോടുന്ന ടൂറിസ്റ്റാണോ നിങ്ങൾ... എങ്കിൽ റോമിലെക്കു പോവരുത്.. ഇതു പോലൊരു മനോഹര നഗരത്തെ അപമാനിക്കുന്നതിനു തുല്യമാവും അത്‌.. റോം നടന്നു കാണാനുള്ള നഗരമാണ്‌.. ഒരു നല്ല വാക്കിംഗ് ഷൂ ധരിക്കുക.. ടൂറിസ്റ്റ് മാപ്പെടുത്തു കയ്യിൽ പിടിക്കുക.. അത്രയും മതി തയ്യാറെടുപ്പുകൾ..ഇനി എങ്ങാനും വഴി മനസിലാവുന്നില്ലെങ്കിലും പേടിക്കണ്ട. ടൂറിസ്റ്റുകളെ സഹായിക്കാനായി ടൂറിസ്റ്റ് എയ്ഞ്ചൽസ് എന്ന ഗ്രൂപ്പിലെ അംഗങ്ങളുണ്ടത്രേ അവിടിവിടെയായി.. (ഞങ്ങൾക്കു പിന്നെ വഴിയിൽ കണ്ടവരെല്ലാം ടൂറിസ്റ്റ് എയ്ഞ്ചൽസായിരുന്നു ;-))).എന്തായാലും ഇത്രെം നടക്കേണ്ടതല്ലേ എന്നും വിചാരിച്ച്‌ ഒരു ടാങ്ക് വെള്ളവും കൂടി എടുക്കാമെന്നു വിചാരിക്കുന്നവരുടെ ശ്രദ്ധയ്ക്ക്‌.. റോമിലെ എണ്ണിയാലൊടുങ്ങാത്ത ഡ്രിങ്കിംഗ് വാട്ടർ ഫൌണ്ടൈയ്ൻസ് അതിനു വേണ്ടിയുള്ളതാണ്‌.. മലമുകളിൽ നിന്നും നേരിട്ടു വരുന്ന വെള്ളമാണ്‌ മോണിടർ ചെയ്ത്‌ ഈ ഫൌണ്ടൈൻസിലൂടെ വരുന്നത്.നമ്മുടെ നാട്ടിലെ അരുവികളിൽ നിന്നും കുടിക്കുന്ന വെള്ളത്തിന്റെ അതേ തണുപ്പും രുചിയും.എത്ര കുടിച്ചാലും മതിയാവില്ല.. ക്ഷീണവും ദാഹവുമൊക്കെ പമ്പ കടക്കുകയും ചെയ്യും.. ഇതാ നസോനി എന്നറിയപ്പെടുന്ന അത്തരം ഒരു ഫൌണ്ടൈൻ.


ഞങ്ങളുടെ ആദ്യലക്ഷ്യം വത്തിക്കാൻ ആയിരുന്നു.പലപ്പോഴും തെറ്റിദ്ധരിക്കപ്പെടുന്നതു പോലെ വത്തിക്കാൻ റോമിന്റെ ഭാഗമല്ല.ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ചെറിയ രാജ്യമാണിത്. സ്വന്തമായി തപാൽ സിസ്റ്റവും സ്റ്റാമ്പുകളും, പാസ്പോർട്ടും എന്തിനു നാണയങ്ങൾ വരെയുണ്ടു പോലും ഈ രാജ്യത്തിന്‌. മറ്റൊരു പ്രത്യേകത, UNESCO യുടെ വേൾഡ് ഹെറിടെജ് സൈറ്റിൽ ആകെയൊരു രാജ്യത്തെയേ മുഴുവനായും ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുള്ളൂ.. അതിതാണ്‌!! കതോല്ക്കാ സഭയുടെ ആസ്ഥാനം എന്ന് പ്രത്യേകത കൂടാതെ നല്ലൊരു കലാകെന്ദ്രം കൂടിയാണിത്‌.. ഇവിടുത്തെ വത്തിക്കാൻ മ്യൂസിയത്തെ പറ്റി പറയുന്നതു കേൾക്കണോ.. അവിടുത്തെ ഓരോ പെയിന്റിംഗും ആസ്വദിക്കാൻ ഒരു മിനിട്ടു വച്ചു ചെലവാക്കുകയാണെങ്കിൽ മുഴുവൻ കണ്ടു തീരാൻ നാലു വർഷം വേണ്ടി വരുമത്രേ.. അത്രയ്ക്കു വലുതാണ്‌. എന്തായാലും അത്ര സ്പീഡിലൊന്നും ആസ്വദിക്കാനുള്ള കഴിവില്ലാത്തതു കൊണ്ട്‌ ഞങ്ങൾ മ്യൂസിയം ഒഴിവാക്കി നേരെ സെന്റ് പീറ്റെർസ് ബസിലിക്കയിലേക്കു വിട്ടു.


ഉരുളൻ തൂണുകളുടെ ഇടനാഴിയിൽ നിന്നു കടന്നു ചെല്ലുന്നതു റോമിലെ ഏറ്റവും വലിയ പിയാസയായ സെന്റ് പീറ്റേർസ് സ്ക്വയറിലെക്കാണ്‌. ബെർണിനി ഡിസൈൻ ചെയ്ത ഈ പിയാസയുടെ ഒത്ത നടുക്കായി പേര്‌ അന്വർത്ഥമാക്കികൊണ്ട് ഉയർന്നു നില്ക്കുന്നസാക്ഷി (witness) എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഈജിപ്ഷ്യൻ ഒബ്ലിക്സ്.

ദാ താഴെ സെന്റ് പീറ്റേഴ്സ് സ്ക്വയറും 'സാക്ഷി'യും.
(മുൻകൂർ ജാമ്യം.. ചാറ്റൽ മഴയത്ത് ബസിലിക്കയുടെ ടെറസിൽ വലിഞ്ഞു കേറി എടുത്ത പടമാണിത്. ക്ലാരിറ്റി ഇത്രയൊക്കെയേ ഒത്തുവന്നുള്ളൂ)


ഇതാ ബസിലിക്കയും.. ലോകപ്രശസ്തമായ അതിന്റെ മകുടവും (Dome)

രാവിലെ മുതലെ തന്നെ നീണ്ടു നീണ്ടു പോയ ക്യൂവും സെക്യൂരിറ്റി ചെക്കിംഗും ഒക്കെ കഴിഞ്ഞ് ബസിലികയിലേക്കു കയറുമ്പോൾ തന്നെ കണ്ണഞ്ചിപ്പോകും.. ഒരു ആർട്ട്‌ഗ്യാലറിയിലേക്കു കയറി ചെന്ന പ്രതീതി. കൃസ്റ്റ്യാനിറ്റിയുടെ പ്രധാനപ്പെട്ട ആരാധനലയം, സെന്റ്.പീറ്ററിന്നെ അടക്കം ചെയ്തിരിക്കുന്ന സ്ഥലം തുടങ്ങിയ ഭക്തിസംബന്ധിയായ കാര്യങ്ങളൊന്നും തന്നെ എന്റെ മനസിലേക്കു വന്നില്ല.. പകരം മനസു നിറയെ കാണാൻ, കണ്ടാലും കണ്ടാലും തീരാത്തത്ര പെയിന്റിംഗ്സും ശില്പങ്ങളും..അതും ഏതാണ്ട്‌ 60,000-ഓളം പേരെ ഒരേ സമയത്തു ഉൾക്കൊള്ളാൻ വിശാലമായ സ്പേസിൽ.. അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ കലയുടെ ഒരു കലവറ..

ദാ നോക്ക്‌..



ബസിലിക്കയിൽ കയറി അപ്പോൾ മുതൽ തിരയുന്നതാണ്‌ ലാ-പീയറ്റ(La-pieta. മൈക്കലാഞ്ചലോയുടെ മാസ്റ്റർ പീസ്.. കുരിശിലേറിയെ യേശുവിനെ മടിയിൽ കിടത്തി വിലപിക്കുന്ന മേരിയുടെ ശില്പം. മാനസിക വിഭ്രാന്തി ബാധിച്ച ഏതോ ഒരു മനുഷ്യൻ 1970കളിൽ I am Jesus Christ എന്നും പറഞ്ഞ്‌ ചുറ്റിക കൊണ്ട് അടിച്ചു പരിക്കെല്പ്പിച്ച ആ ശില്പം. അന്നു ചിതറി തെറിച്ച മാർബിളൊക്കെ ആൾക്കാരു കൊണ്ടു പോയി.. കുറെയൊക്കെ തിരിച്ചു കിട്ടിയെങ്കിലും മേരിയുടെ മൂക്കു മാത്രം കിട്ടിയില്ല്ല.. അതു പിന്നീട് റീ-കൺസ്ട്രകട് ചെയ്യുകയാണുണ്ടായത്രേ..ഇമ്മാതിരി അക്രമം ഭയന്ന്‌ ഈ ശില്പം ഇപ്പോൾ കണ്ണാടിക്കൂട്ടിലാണ്‌.. സ്പെഷ്യൽ സെക്യൂരിറ്റിയുമുണ്ട്..എന്തായാലും ഒടുവിൽ തിരഞ്ഞു പിടിച്ച്‌ പീയറ്റയുടെ മുന്നിലെത്തിയപ്പോൾ അമിത പ്രതീക്ഷ കൊണ്ടാണോ എന്തോ ചെറിയൊരു നിരാശയാണു തോന്നിയത്‌.. ഇതിനേക്കാൾ നല്ല കലാസൃഷ്ടികൾ റോമിൽ തന്നെയുണ്ട്‌ ങ്ഹാ പിന്നെ എനിക്കീ ശില്പകലയെ പറ്റി വല്യ വിവരമൊന്നുമില്ലത്തതു കൊണ്ടായിരിക്കുംന്ന് അങ്ങാശ്വസിച്ചു.
പീയാറ്റ ഇതാ നിങ്ങൾക്കായി..

ബസിലിക്കയിൽ അധികമാരും സന്ദർശികാത്ത സ്ഥലമാണ്‌ ഡോമും ടെറസും. അങ്ങോട്ടെത്തിപ്പെടാനുള്ള ബുദ്ധിമുട്ടു തന്നെ കാരണം.. എന്തായാലും വന്നതല്ലേ.. ഇതു കൂടെ കാണാം എന്നു തീരുമാനിച്ച്‌ ഞങ്ങൾ സ്റ്റെപ്പ് കയറൽ ആരംഭിച്ചു. സ്പൈറൽ ഷേപ്പിൽ ഡോമിനെ ചുറ്റി ചുറ്റി പോകുന്ന സ്റ്റെപ്പുകൾ.. ഒരു തുരങ്കത്തിലൂടെ കടന്നു പോകുന്നതു പോലെ.ക്രമേണ സ്റ്റെപ്പുകളുടെ വീതി കുറഞ്ഞു കുറഞ്ഞു വന്നു..കഷ്ടിച്ച്‌ ഒരാൾക്കു മാത്രം നടക്കാം.സ്പൈറൽ ഷേപ്പായതു കൊണ്ട്‌ മുന്നിലും പിന്നിലുമുള്ളവരെ കാണില്ല.. മങ്ങിയ വെളിച്ചവും.. എന്റെയുള്ളിലെ ക്ളോസ്ട്രോഫോബിയ പതുക്കെ പതുക്കെ ഉണരാൻ തുടങ്ങി.. അതു കൂടാതെ ചുറ്റി ചുറ്റി തലകറക്കവും..അവിടെ ബോധം കെട്ടു വീഴാനും മാത്രം സ്ഥലമില്ലാത്തതു കൊണ്ടു മാത്രമാണ്‌ ഞാൻ പിടിച്ചു നിന്നത്..പിന്നെ എന്തു സംഭവിച്ചാലും സെക്യൂരിറ്റി ക്യാമറ കാണുന്നുണ്ടല്ലോ എന്ന ധൈര്യവും.. ബസിലിക്ക പോലെ വിശാലമായ ഒരു സ്ഥലത്തിന്റെ ഒട്ടും പ്രതീക്ഷിക്കാത്ത ഇരുട്ടുവഴിയായിരുന്നു ആ ഡോം കയറ്റം. അവസാനം സൈഡ് റെയിലിനു പോലും സ്ഥലമില്ലാതെ അതിനു പകരം ഒരു കയറു തൂക്കിയിട്ടിരിക്കുന്ന സ്റ്റെപ്പുകളും കയറി അവസാനം ഞങ്ങൾ ഡോമിന്റെ തൊട്ടു താഴെയെത്തി.. ഇത്രയും നേരം അനുഭവിച്ച പേടിയും ക്ഷീണവും അധ്വാനവുമെല്ലാം ഒറ്റയടിയ്ക്ക്‌ ആവിയായി പോയി.. തൊട്ടു മുകളിൽ നിറയെ ചിത്രപ്പണികൾ നിറഞ്ഞ ഡോമിന്റെ ഉൾവശം.. താഴെ ഇതു വരെ ഞങ്ങൾ കണ്ടുകൊണ്ടു നടന്നിരുന്ന ബസില്ലിക്കയുടെ താഴത്തെ പോർഷൻ.. ദൈവീകം എന്നൊക്കെയേ ആ അവസ്ഥയെ വിശേഷിപ്പിക്കാൻ പറ്റൂ..ഒരു വലിയ പെയിന്റിംഗിന്റെ ഭാഗമായതു പോലെ സുന്ദരമായ ഒരു അനുഭവം..
ഇതാ ഡോമിന്റെ ഉൾഭാഗം ക്യാമറയിൽ പകർത്താൻ ശ്രമിച്ചത്. ഇതിന്റെ ശരിക്കുമുള ഭംഗിയോടു ഒരു രീതിയിലും നീതി പുലർത്താൽ ഈ ചിത്രത്തിനു കഴിഞ്ഞിട്ടില്ല.. എനനലും ഒരു ഏതാണ്ട് ഒരു ഐഡിയ കിട്ടാൻ സഹായിച്ചേക്കാം.



പിന്നെ എടുത്തു പറയാനുള്ളത് ബസിലിക്കയുടെ ഭിത്തിയിൽ അങ്ങോളമിങ്ങോളം കാണപ്പെടുന്ന മാലാഖമാരുടെ രൂപങ്ങളാണ്‌ .. താഴെ നിന്നു നോക്കുമ്പോൽ തീരെ ചെറിയ പെയിന്റിംഗ് ആയി തോന്നിയെങ്കിലും ശരിക്കും അടുത്തു കാണുമ്പോൾ അതു നല്ല വലുപ്പമുള്ള മൊസൈക് ചിത്രങ്ങളാണ്‌ എന്നു ഡോമിൽ നിന്നു നോക്കിയാലേ മനസിലാവൂ..ദാ അതിലൊരു മാലാഖ..
ഡോമിൽ നിന്നു പിന്നെയും മുകളിലെക്കു കയറിയാൽ ബസിലികയുടെ ടെറസിലെത്താം.. സെന്റ് പീറ്റേർസ് സ്ക്വയറിനെ ഒന്നു മുഴുവനായി കാണണമെങ്കിൽ ഇവിടെ നിന്നു നോക്കിയാലേ പറ്റൂ.. വത്തിക്കാൻ ഗാർഡൻസും ടൈബർ നദിയും എന്തിനു റോമാ നഗരം മുഴുവനും നീണ്ടു നിവർന്നൊഴുകുന്ന ടൈബർ നദിയും ഒക്കെ കാണാൻ ഈ ടെറസിലൂടെ ഒന്നു ചുറ്റി വന്നാൽ മതി..

ബസിലിക്കയോട് വിട പറഞ്ഞ് ഞങ്ങൾ നേരെ സ്പാനിഷ് സ്റ്റെപ്സിലേക്കു വിട്ടു.. പേരു കേൾക്കുമ്പോൾ സംഭവം സ്പെയിനിലാണെന്നു തോന്നുമെങ്കിലും, അല്ല റോമിൽ തന്നെയാണ്‌.. പെട്ടെന്നു കാണുമ്പോൾ യാതൊരു പ്രത്യേകതയും തോന്നില്ല.. മുകളിലെ പള്ളിയിലേക്കുള്ള സ്റ്റെപ്പുകൾ അത്ര തന്നെ. പക്ഷെ യൂറോപ്പിലെ ഏറ്റവും നീളവും വീതിയുമുള്ള സ്റ്റെപ്പുകളാണത്രേ.. മാത്രമല്ല.. സ്റ്റെപ്പുകൾ തുടങ്ങുന്നത്‌ പിയാസാ സ്പാന (piazza spagna)-യിൽ നിന്നാണ്‌ . ബെർനിനിയും മകനും തീർത്ത ഗംഭീരമായ ഒരു ഫൌണ്ടൈൻ ഉണ്ട് ഈ പിയാസയിൽ. വിശാലമായ സ്റ്റെപ്പുകളിൽ വെറുതെയിരുന്ന്‌ ഭംഗിയാസ്വദിക്കുന്ന ജനക്കൂടം ഇവിടുത്തെ സ്ഥിരം കാഴ്ചയാണ്‌. മേയ് മാസത്തിലാണ്‌ ഈ സ്റ്റെപ്പുകൾ ഏറ്റവും സുന്ദരമാകുനത്‌.. പടികളിൽ നിറയെ അസെലിയസ് (azeleas) പൂക്കൾ വിരിയും. ദാ നോക്ക്‌.. പറയാൻ മറന്നു.. ഇവിടെവിടെയൊ ഒരു സ്പാനിഷ് അംബാസിഡർ താമസിച്ചതു കൊണ്ടാണത്രേ ഇതിനു സ്പാനിഷ് സ്റ്റെപ്സ് എന്നു പേരു വന്നത്‌..

സൈഡിലുള്ള ആ മഞ്ഞ കെട്ടിടം കണ്ടോ.. അതിലൊരു വീട്ടിലാണ്‌ പ്രസിദ്ധ കവി ജോൺ കീറ്റ്സ് ജീവിച്ചതു മരിച്ചതും.. ഇപ്പോൾ അത്‌ ഒരു മ്യൂസിയം ആയി കണ്‌വേർട്ട്ചെയ്തിരിക്കുകയാണ്‌.


ദാ താഴെ പിയാസയിലെ ഫൌണ്ടൈൻ.. ടൈബർ നദിയിൽ പണ്ടുണ്ടായ വെള്ളപ്പൊക്കത്തിൽ ഒഴുകിപ്പോയ ഒരു മീൻപിടിത്തബോട്ട് കൃത്യം ഈ സ്ഥലത്താണത്രേ അടിഞ്ഞത്. മുങ്ങുന്ന ബോട്ടിന്റെ ഷേപ്പാണ്‌ ഈ ഫൌണ്ടൈനും.

ഇവിടെ നിന്ന്‌ അഞ്ചു മിനിട്ട് നടന്നാൽ ട്രെവി ഫൌണ്ടൈൻൽ എത്തും. ഫോണ്ടൈനുകൾടെ നാടായ റോമിലെ ഏറ്റവും മനോഹരമായ ഫൌണ്ടൈൻ!!ചുമലിനു മുകളിലൂടെ ഈ വെള്ളത്തിലേക്കു കോയിൻ എറിഞ്ഞാൽ അയാൾ റോമിൽ തിരിച്ചെത്തുമത്രേ.. എന്തായാലും ഞങ്ങൾ മൂന്നു പേരും കയ്യിലുള്ളതിൽ വച്ചു ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വാല്യൂ ഉള്ള കോയിനെറിഞ്ഞു.. ഇനി എങ്ങാനും അതു സത്യമായെങ്കിലോ..
ദിവസം മുഴുവൻ കണ്ടു കൊണ്ടിരിക്കാം ഈ ഫൌണ്ടൈനും അതിലെ ശില്പ്പങ്ങളും.. അതിനായി തന്നെ ഇതിനു ചുറ്റും വട്ടത്തിൽ സ്റ്റെപ്പുകൾ കെട്ടിയിട്ടുണ്ട്-ഇരിക്കാൻ.. സാമാന്യം നല്ല ജനക്കൂട്ടവും. ഭംഗിയാണോ വലിപ്പമാണോ അതോ പെർഫക്ഷനാണോ മുന്നിട്ടു നില്ക്കുന്നതെന്നു പറയാൻ പറ്റില്ല.. അത്ര ഗംഭീരം.


ഇതാ നോക്ക്.. സമുദ്ര ദേവനായ നെപ്ട്യൂൺ ആണത്രേ നടുക്കുള്ളത്‌.. രണ്ടു കുതിരകളെ കണ്ടില്ലേ..അ തിലൊന്നു ശാന്തനും മറ്റേതു വികൃതിയും.. സമുദ്രത്തിന്റെ ഫ്ളക്ച്വേറ്റ് ചെയ്യുന്ന സ്വഭാവമാണത്രെ അതു സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. ഇങ്ങനെ ഈ ഫൌണ്ടൈൻ-ലെ ഓരോ സംഭവത്തിനും ഓരോ അർത്ഥമുണ്ട്..
(ട്രെവി ഫൌണ്ടൈൻ മുഴുവൻ കവർ ചെയ്യാൻ എന്റെ ക്യാമറ പോര.. ബാക്കിയൊക്കെ നിങ്ങൾ ഇമാജിനേഷൻ വെച്ച് കംപ്ളീറ്റ് ചെയ്തോളൂ :-)) )

ഇനി പാൻതിയോൺ (Pantheon). പുരാതന റോമാക്കാരുടെ ‘എല്ലാ ദൈവങ്ങൾക്കും വേണ്ടിയുള്ള ടെംപിൾ’( Temple of every gods). കാണുമ്പോൾ വല്യ ഒരു കോൺക്രീറ്റ് കെട്ടിടം പോലെ തോന്നുമെങ്കിലും ഇതു അത്ര നിസാരമല്ല .. ഇതിന്റെ ഡോം ഉണ്ടല്ലോ. ഇന്നു വരെ ഒരറ്റകുറ്റപണികളും നടത്തേണ്ടി വന്നിട്ടില്ലാതെ കോൺക്രീറ്റ് മകുടങ്ങളിൽ (Domes ) ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലുതാണിത്‌ . 2000 വർഷങ്ങൾ പഴക്കമുണ്ടിതിന്‌.. എന്നിട്ടും!!!

ദാ ആ ഭയങ്കരൻ ഡോമിന്റെ ഒരു വശം.. ഇതിന്റെ ഒത്ത നടുക്ക് ഒരു ഓപണിംഗ് ആണ്‌ അതിലൂടെ സൂര്യപ്രകാശം ടെംപിളിനുള്ളിലെക്കു വീഴും.. ഏതാണ്ട് നമ്മുടെ നടുമുറ്റം പോലെ ഒരു ഫീലിംഗ് ആണ്‌..


ഇനി പിയാസാ നവോനയിലെക്ക് (Piazza Navona) മൂന്നു ഫൌണ്ടൈനുകളാണ്‌ ഈ പിയാസയിൽ. അതിൽ ഏറ്റവും വലുതും പ്രധാനവുമാണ്‌ ‘നാലു നദികളുടെ ഫൌണ്ടൈൻ’ (Fontana dei Quattro Fiumi. ലോകത്തിലെ നാലു നദികലെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന നാലു രൂപങ്ങളുണ്ടിതില്‌. നൈൽ,ഡാന്യൂബ്,റിയോ ഡെല്ല പ്ളാറ്റാ, ഗംഗ.. അതെ നമ്മുടെ സ്വന്തം ഗംഗയും അതിലൊന്നാണ്‌!!.




ദാ ഈ രൂപമാണ്‌ ഗംഗയെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നത്
ഇതും ആ പിയാസയിലെ മറ്റൊരു ഫൌണ്ടൈനാണ്‌


ദാ മോളിലത്തെ സംഭവത്തിലെ ഒരു കുഞ്ഞു സെക്ഷന്റെ കോസ്-അപ്. എന്തുമാത്രം ശ്രദ്ധിച്ചാണ്‌ ഓരോ ഡീറ്റെയിൽസും ചെയ്തിരിക്കുന്നതെന്നു കണ്ടോ..
ഇനി റോമിന്റെ മറ്റൊരു മുഖം കാണാനാണ്‌ ഞങ്ങളുടെ യാത്ര. ഏതു മനോഹര നഗരത്തിനും ഒരു ഇരുണ്ട ഭാഗമുണ്ടാവും.. റോമിന്റെ അത്തരമൊരു ഭാവം കണ്ടു പിടിക്കാനുള്ള ശ്രമം അവസാനിച്ചത്‌ കാറ്റെകോംബുകളിലാണ്‌(catacomb- ഭൂഗർഭ ഇടനാഴികലും അറകളും..പ്രധാനമായും ഇവ ഉപയോഗിക്കുന്നത്‌ ശവങ്ങൾ മറവു ചെയ്യാനാണ്‌.. ഇതു റോമിൽ മാത്രമുള്ള പ്രത്യേകതയല്ല.. ഒട്ടു മിക്ക യൂറോപ്യൻ നഗരങ്ങളിലുമുണ്ട്.. അങ്ങനെ ഞങ്ങൾ കപ്പൂച്ചിൻ ബോൺ ചാപലിലെത്തി.. ഒരു സാധാരണ പള്ളി.. ഒരു യൂറോ ഡൊണേഷൻ കൊടുത്താൽ അവർ പള്ളിക്കടിയിലുള്ള അറയിലെക്ക്‌ കയറ്റിവിടും.. പിന്നെ നമ്മൾ മറ്റൊരു ലോകത്താണ്‌.. കേവലം അഞ്ചോ ആറോ റൂമുകളേയുള്ളൂ അവിടെ കാണാൻ. പക്ഷെ കണ്ട്‌ തിരിച്ചെത്തുമ്പോഴെക്കും ഒരു യുഗം കഴിഞ്ഞ പോലെ തോന്നും. ദാ അവിടെ ഏതോ ഭാഷയിൽ ഇങ്ങനെ കുറിച്ചു വച്ചിട്ടുണ്ടത്രേ..

What you are now, we once were; what we are now, you shall be

ഇനി താഴെയുള്ള പടങ്ങളിലൂടെ ഒന്നു കണ്ണോടിക്കൂ...

(രണ്ടും http://en.wikipedia.org/wiki/Santa_Maria_della_Concezione_dei_Cappuccini ഇവിടുന്നെടുത്തതണ്‌..ഇവിടെ ഫോടോഗ്രാഫി സമ്മതിക്കില്ല.. ഇനി സമ്മതിച്ചാൽ തന്നെ ഞാനവിടെ നിന്നു ഫോക്കസും ശരിയാക്കി ഫോടോയെടുക്കുംന്നു വിചാരിച്ചോ... നടന്നതു തന്നെ..)


മനുഷ്യന്റെ എല്ലും പല്ലും തലയോട്ടിയുമൊക്കെയെടുത്ത് അലങ്കരിച്ച വച്ചിരിക്കുന്നതു കണ്ടാൽ ചങ്കു പറിഞ്ഞു വയറ്റിൽ കിടക്കും.. ചുമരിലെ അലങ്കാരങ്ങൾ തൂക്കു വിളക്കുകൾ എന്നു വേണ്ട നോക്കുന്നിടത്തെല്ലാം ഇതു തന്നെ പല പാറ്റേണിൽ..ഹെന്റമ്മോ അതൊരു ഒടുക്കത്തെ അനുഭവമായിരുന്നു.. ഈ സ്ഥലം എന്റെ സജഷനായിരുന്നിട്ടും കൊണ്ടു സഹയാത്രികർ എന്നെ തല്ലിക്കൊല്ലാതിരുന്നത്‌ ഈ എല്ലും പല്ലും ഒക്കെ കണ്ട പേടി കൊണ്ടു മാത്രമായിരുന്നൂന്നു തോന്നുന്നു..

എന്തായാലും ഇതോടെ ഞങ്ങളുടെ റോമാപര്യടനത്തിനു തിരശീല വീഴുകയാണ്‌. പക്ഷെ വെയ്റ്റ്‌,... ഇറ്റലി എന്നു വച്ചാൽ റോം മാത്രമല്ലല്ലോ.. അടുത്ത പോസ്റ്റു മുതൽ ഇറ്റലിയിൽ ഞങ്ങൾ പോയ മറ്റു സ്ഥലങ്ങളെ ഈ ബ്ളോഗിൽ ഞാൻ വിവരിച്ചു വിവരിച്ചു ഒരു പരുവമാക്കുന്നതായിരിക്കും. ജാഗ്രതൈ..

(സ്പെല്ലിംഗ് മിസ്റ്റെക്കിന്റെ ഒരു സൂപർമാർക്കറ്റാണ്‌ ഈ പോസ്റ്റെന്നറിയാം.. ഇതൊക്കെ തിരുത്തണമെങ്കിൽ ആളെ കൂലിക്കെടുക്കേണ്ടി വരും.. അതിനുള്ള് കപാസിറ്റിയില്ലാത്തോണ്ട് എല്ലാരും ക്ഷമി...)

ഇറ്റാലിയൻ വിശേഷങ്ങൾ -റോം...

റോമിൽ ആദ്യം എങ്ങോട്ടേക്കു പോവണം എന്നകാര്യത്തിൽ ഞങ്ങൾക്ക് ഒരു സംശയവുമില്ലായിരുന്നു..ലോകാദ്ഭുതങ്ങളിലൊന്നായ കൊളോസിയം ..അതു കഴിഞ്ഞേയുള്ളൂ ബാക്കിയെന്തും.ഒരു പിത്സേരിയയിൽ (pizzaria- എന്നു വച്ചാൽ പിത്സ വില്ക്കുന്ന സ്ഥലം. ഇറ്റലീൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ കണ്ടു വരൂന സാധനം പിസ ആണെന്ന് എല്ലാർക്കും അറിയാമായിരിക്കുമല്ലോ.) നിന്നോരോ പിത്സയും വാങ്ങി ചുരുട്ടിപ്പിടിച്ചു ഞങ്ങൾ മെട്രൊയിൽ കയറി പറ്റി.മെട്രോയിൽ കയറിയപ്പോഴേ ആകെയൊരു ഇന്ത്യാ ഫീലിംഗ്. നല്ല തിരക്ക്.. എല്ലാരും നോക്കി ചിരിച്ചു കാണിക്കുന്നു..ഗ്രീറ്റ് ചെയ്യുന്നു.. നമ്മടെ സ്വന്തം നാട്ടിലെത്തിയതു പോലെ. ഇംഗ്ളണ്ടിലെയും ഫ്രാൻസിലെയും ക്രൌഡിനെ പോലെ ശ്വാസം മുട്ടിക്കുന്ന ഫോർമാലിറ്റിയില്ല ഇവർക്ക്‌. മറിച്ച്‌ വളരെ വെൽകമിംഗ് ആയ ആളുകൾ.. ഒന്നു ശരിക്കും കാണുന്നതിനു മുൻപു തന്നെ ഞാൻ റോമിനെ ഇഷ്ടപെട്ടു പോവാൻ ഇതും ഒരു കാരണമായിരുന്നു.

കൊളോസോ മെട്രൊ സ്റ്റേഷനിലിറങ്ങി ഞങ്ങൾ പുറത്തേക്കു നടന്നു. ഇനി കൊളോസിയം കണ്ടു പിടിക്കണം. ഇത്രേം വല്യ സംഭവമല്ലേ..കണ്ടു പിടിക്കാൻ ബുദ്ധിമുട്ടുണ്ടാവില്ല..പിന്നെ പോരാത്തതിനു വായിൽ നാക്കല്ലേ കിടക്കുന്നത്.. വഴി ചോദിച്ചു ചോദിച്ചങ്ങു പോവാം എന്നൊക്കെ വിചാരിച്ചു പുറത്തിറങ്ങീതാണ്‌.. ഒന്നേ നോക്കിയുള്ളൂ.. ശ്വാസം നിന്നു പോയീന്നു പറഞ്ഞാൽ മതിയല്ലോ.. അവിടെ റോഡിനപ്പുറത്തു നീണ്ടു നിവർന്നു നില്ക്കുന്നു.. സാക്ഷാൽ കൊളോസിയം!! കാലത്തെ അതിജീവിച്ചു നില്ക്കുന്ന റോമാക്കാരുടെ വാസ്തുവൈദഗ്ദ്യത്തിന്റെ തെളിവെന്നോ കാലത്തിനു മായ്ക്കാനാവാത്ത ക്രൂരതകളുടെ ഓർമ്മപെടുത്തലെന്നോ ഒക്കെ വിശേഷിപ്പിക്കാവുന്ന ആ ലോകാത്ഭുതം!!


ഇതു കൊളോസിയത്തിന്റെ നൈറ്റ് വ്യൂ..


ഇനി അല്പം ചരിത്രം പറയാം.റോമാ നഗരം കത്തിയെരിഞ്ഞപ്പോൾ വീണ വായിച്ചു എന്നു ദുഷ്പേരു കേട്ട നീറോ ചക്രവർത്തിയെ ഓർമ്മയില്ലേ.സുഖലോലുപനായ നീറോ ആ അഗ്നിബാധയ്ക്കു ശേഷം ഒന്നു റിലാക്സ് ചെയ്യാനാട്ട്‌ റോമിന്റെ ഹൃദയഭാഗത്ത് ഒരു സുഖവാസമന്ദിരം തീർത്തുവത്രേ..ഗോൾഡൻ ഹൌസ്. അതു കഴിഞ്ഞ്‌ ഏകദേശം നാലു വർഷം കഴിഞ്ഞപ്പോൾ, അതായത്‌ A.D 68-ൽ പട്ടാളാക്രമണവും ജനകീയമുന്നേറ്റവും ഒന്നും താങ്ങാനാവാതെ നീറോ ആത്മഹത്യ ചെയ്തു. അതിനു ശേഷം വന്ന ഭരണാധികാരി വെസ്പാവിയസ് തന്റെ ശക്തി തെളിയിക്കാനും നീറോയോടുള്ള വെല്ലുവിളിയാട്ടും ഒരു ആംഫിതീയേറ്റർ പണി കഴിപ്പിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു. നീറോയുടെ ഗോൾഡൻ ഹൌസിന്നു തൊട്ടു മുന്നിൽ അതിനെ നിഷ്പ്രഭമാക്കി കൊണ്ട് തലയുയർത്തി നില്ക്കുന്ന ഒരു വിജയപ്രതീകം.. തന്റെ കുടുംബപേരു വച്ച് ഫ്ളാവിയൻ ആംഫിതീയേറ്റർ എന്നു പേരിട്ട ആ സ്മാരകം പക്ഷെ വെസ്പാവിയസിന്റെ കണക്കു കൂട്ടലുകൾ തെറ്റിച്ചു. അതിന്റെ അരികത്തുണ്ടായിരുന്ന നീറോയുടെ ഒരു വലിയ ചെമ്പു പ്രതിമ (കോളോസസ്)-യുടെ പേരിൽ ആ സ്മാരകം അറിയപ്പെട്ടു തുടങ്ങുകയും അവസാനം കോളോസിയം എന്ന പേരിൽ ലോകപ്രശസ്തമാവുകയും ചെയ്തു. പിന്നീട് ആ പ്രതിമ നശിപ്പിക്കപ്പെട്ടുവെങ്കിലും ആ പേര്‌ അതു പോലെ തന്നെ നിലനിന്നു. അങ്ങനെ മനപൂർവമല്ലെങ്കിലും ആ വെല്ലുവിളിയിൽ ആത്യന്തികമായി നീറോ തന്നെ വിജയിച്ചു എന്നു പറയാം.

70 AD യിൽ വെസ്പാവിയസ് തുടങ്ങി വച്ച നിർമ്മാണം 80 AD-യിൽ ടിറ്റസ് ആണു പൂർത്തിയാക്കിയത്. ഒരേ സമയം 50000 കാഴ്ചക്കാരെ ഉൾക്കൊള്ളാൻ കഴിയുന്ന കൊളോസിയം പ്രധാനമായും പൊതുപ്രദർശങ്ങൾക്കായിട്ടാണ്‌ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നത്‌.സമൂഹത്തിനെ നിലയനുസരിച്ച്‌ ഓരോരുത്തർക്കും പ്രത്യെകം ഇരിപ്പിടവിഭാഗങ്ങളുണ്ടായിരുന്നു.



കൊളോസിയത്തിനുള്ളിലേക്കു കയറിയാൽ ആദ്യം തന്നെ ശ്രദ്ധയിൽ പെടുന്നത് ഭീമാകാരമായ തൂണുകളാണ്‌. പിന്നെ പഴമയുടെ മണവും തണുപ്പും വന്നു നിറയുന്ന ഇടനാഴികൾ.. വർഷങ്ങളുടേ കാല്പരുമാറ്റം കൊണ്ട്‌ മിനുസമായി തിളങ്ങുന്ന സ്റ്റെപ്പുകൾ.. കൊളോസിയത്തിന്റെ ചരിത്രം ഒന്നുമറിയാത്തവർക്കു പോലും ഇവിടെന്തൊക്കെയോ അരുതാത്തതു സംഭവിച്ചിട്ടുണ്ട്‌ എന്ന ഭയമുണർത്തുന്ന ഒരു തരം മങ്ങിയ അന്തരീക്ഷം.


ജനങ്ങളെ രസിപ്പിക്കാൻ വേണ്ടിയുള്ള (?) പോരാട്ട മത്സരങ്ങൾ, പൊതുശിക്ഷകൾ, മൃഗങ്ങളുമായുള്ള പോരാട്ടങ്ങൾ തുടങ്ങിയ ക്രൂരമായ രക്തച്ചൊരിച്ചിലുകൾക്കു സാക്ഷ്യം വഹിച്ച ഈ വേദി ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായതു ഗ്ളാഡിയേറ്ററുകളിലൂടെയാണ്‌. പ്രൊഫണൽ ഫൈറ്റേഴ്സായാ ഗ്ളാഡിയേറ്റർമാർക്ക് തങ്ങലുടെ കഴിവു തെളിയിക്കാനുള്ള വേദിയായിരുന്നു കൊളൊസിയത്തിലെ അറീന. പലരും മൃഗങ്ങളോടും മറ്റു പോരാളികളോടും പോരാടി മരണം വരിച്ചു..കാഴ്ചക്കാർ ഈ ക്രൂരതയെ ആർത്തു വിളിച്ചു പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചിരുന്നു പോലും. ഇതു കണ്ടോ.. ഇതാണ്‌ ആ വേദിയുടെ ബാക്കിപത്രം.. അതിന്റെ തറ പൂർണ്ണമായും നശിച്ചു. വേദിക്കു താഴെയുണ്ടായിരുന്ന ഇടനാഴികളിലൂടെയാണ്‌ പോരാട്ടത്തിനായുള്ള ഗങ്ങളെയും കുറ്റവാളികളെയും മറ്റും കൊണ്ടു വന്നിരുന്നത്. ആ ഇടനാഴികളുടെ ഭിത്തികൾ മാത്രമേ ഇപ്പോൾ ബാക്കിയുള്ളൂ.


ഇതാ അഭിനവ ഗ്ളാഡിയേറ്റർമാർ.. കൊളോസിയത്തിന്റെ ചുറ്റുപാടും ഇവരെ കാണാം. പോരാട്ടമല്ല , ഫോട്ടോയ്ക്കു പോസ് ചെയ്യലാണ്‌ ഇവർടെ ലക്ഷ്യമെന്നേയുള്ളൂ


കാലക്രമേണ ഒരു പ്രദർശനസ്ഥലം എന്ന നിലയിലുള്ള കൊളോസിയത്തിന്റെ പ്രശസ്തി കുറഞ്ഞു വന്നു.ഭൂമികുലുക്കങ്ങളും അവഗണനയും അതിനു ഒരു പരിധി വരെ പരിക്കേല്പ്പിച്ചു. പിന്നീട് കല്ലെടുക്കാനുള്ള ഒരു ക്വാറിയായും ഉപയോഗിക്കപ്പെട്ടു വന്നു. പതുക്കെ പതുക്കെ പുരാവസ്തു ഗവേഷകരുടെ ശ്രദ്ധയിൽ പെട്ടതും ഒരു പാടു കൃസ്ത്യൻ പോരാളികൾ അവിടെ രക്തസാക്ഷിത്വം വഹിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നതു കൊണ്ട് പോപ്പ് പ്രത്യേക പരിഗണന കൊടുത്തതും ഒക്കെ കൊണ്ട് കൊളോസിയത്തിന്റെ അവശേഷിക്കുന്ന ഭാഗങ്ങൾ കേടുകൂടാതെ അവശേഷിച്ചു. കൃസ്റ്റ്യാനിറ്റിയുടെ ഇട പെടലിന്റെ ഭാഗമായി കുരിശു രൂപങ്ങളിപ്പോഴും കാണാം കൊളോസിയത്തിൽ. അതു കൂടാതെ ദുഖവെള്ളിയാഴ്ച പോപ്പ് നട്ത്തുന്ന കുരിശിന്റെ വഴിയിൽ കൊളോസിയവും ഒരു ഭാഗമാണത്രേ..

കൊളോസിയം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത് റോമൻ ഫോറത്തിലാണ്‌ പുരാതന റോമിന്റെ രാഷ്ട്രീയ-സാമ്പത്തിക സിരാകേന്ദ്രമായിരുന്നു റോമൻ ഫോറം. ഇതാ റോമൻ ഫോറത്തിന്റെ ഇന്നത്തെ ചിത്രം..



കൊളോസിയത്തിനു വളരെ അടുത്താണ്‌ പാലറ്റിൻ ഹിൽ.ഇതിനു രണ്ടിനുമിടയ്ക്ക്‌ അതിമനോഹരമായ കോൺസ്റ്റന്റൈൻ ആർച്ച് കാണാം. റോമൻ കലാവൈദഗ്ദ്യത്തിന്റെ തെളിവാണ്‌ ഈ യുദ്ധവിജയ സ്മാരകം.

പാലറ്റിൻ ഹിൽ. റോമൻ സംസ്കാരത്തിന്റെ ഏറ്റവും പുരാതാനമായ അവശിഷ്ടങ്ങൾ ചിതറികിടക്കുന്ന സ്ഥലങ്ങളിലൊന്ന്. തകർന്നടിഞ്ഞ കെട്ടിടങ്ങളുടെയും റോമൻ ടെമ്പിളുകളുടെയും മാർക്കറ്റുകളുടെയും അവശിഷ്ടങ്ങൾ ഇവിടെ കാണാം. ദാ അവയിൽ ചിലത്..


ഈ പാലറ്റിൻ ഹില്ലിൽ എന്നെ ഏറ്റവുമധികം ആകർഷിച്ചതെന്താണെന്നോ. ഇതിന്റെ മുകളിലാണ്‌ നീറോയുടെ ഗോൾഡൻ ഹൌസ്‌ നില കൊണ്ടിരുന്നത്‌ പോലും. ആ കെട്ടിടത്തിന്റെ അവശിഷടങ്ങൾ (എന്നു വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്ന) ഇവിടെ എക്സ്കവേറ്റു ചെയ്തു വച്ചിട്ടുണ്ട്. ദാ ഈ ഫോടോ കൃത്യം ആ സ്ഥലത്തു നിന്നെടുതതാണ്‌. ഒരു പക്ഷെ നീറോ ജീവിച്ചിരിക്കുകയായിരുന്നെങ്കിൽ ഇതാവും എല്ലാ ദിവസവും നീറോ കണി കാണുക. ഒരു പരാജയത്തിന്റെ കയ്പ്പു നിറഞ്ഞ ഓർമ്മ!!

ഇനി കുറച്ചു യൂസ്ഫുൾ ഇൻഫോ..


*കൊളോസിയം പാലറ്റിൻ ഹിൽ,റോമൻ ഫോറം എന്നീ മൂന്നു സ്ഥലങ്ങൾക്കും കൂടി ഒരേ ടിക്കറ്റാണ്‌. സാധാരണ ദിവസങ്ങളിൽ അതു 11 പൌണ്ട് ആണ്‌. ഞങ്ങൾ പോയ ദിവസം മേയ് ഡേ ആയതു കൊണ്ടോ എന്തോ ഒരു പൌണ്ടേ ചാർജ് ചെയ്തുള്ളൂ (:-)))) )


*കൊളോസിയത്തിനു മുന്നിലെ ടിക്കറ്റ് ക്യൂ കണ്ടാൽ ജീവിതം മടുത്തു പോവും. അതു വിട്ടു കുറച്ചൂടെ മുന്നോട്ടു നടന്നാൽ പാലറ്റീൻ ഹില്ലിലും ടിക്കറ്റ് കൌണ്ടർ ഉണ്ട്. അവിടെ തീരെ ചെറിയ ക്യൂവേ ഉണ്ടാവാറുള്ളൂ..


* കൊളോസിയത്തിലെക്കു നാഷണൽ ജ്യാഗ്രഫിക് ചാനൽ പോലുള്ള ചില കമ്പനികൾ എല്ലാ ദിവസവും ഫ്രീ ടൂർ ഓപറേറ്റ് ചെയ്യാറുണ്ട്. അതിന്റെ സമയം നോക്കി പോയാൽ ടൂർ ഗൈഡിന്റെ കാശു ലാഭിക്കാം..


* കഴിവതും വൈകുന്നേരങ്ങളിൽ ഇവിടം വിസിറ്റ് ചെയ്യാൻ ശ്രമിക്കുക .വൈകിട്ടത്തെ സ്വർണപ്രകാശത്തിൽ കൊളോസിയം അതി മനോഹരമാണ്‌.. അവിടുന്നു വരാനേ തോന്നില്ല.. ഞാൻ ഗ്യാരന്റി :-).


അപ്പോൾ ശരി. ബാക്കി റോമൻ വിശേഷങ്ങളുമായി ഞാൻ അടുത്തു തന്നെ തിരികെ വരുന്നതാണ്‌. അതിനുള്ളിൽ ഈ പോസ്റ്റ് മുഴുവൻ വായിക്കാൻ ശ്രമിക്കുക. അടുത്ത പോസ്റ്റിൽ പരീക്ഷ ഉണ്ടാവുന്നതാണ്‌..

സന്ധ്യ മയങ്ങിയാൽ കൊളോസിയം അതിസുന്ദരമാണെന്നതിന്റെ തെളിവായി ഒരു നൈറ്റ് വ്യൂ കൂടി ചേർത്തിട്ടുണ്ട്. ഈ ഫോടോ എനിക്കയച്ചു തന്ന റോബിൻസൺ എന്ന സുഹൃത്തിന്‌ ഒരു പാടു നന്ദി..